Talen til Høvding Seattle

Himmelen som har gråti tårer av medkjensle på fedrane våre i uminnelege tider, og som for oss verkar evig, kan endrast. I dag er han klår, i morgon kan han vera dekt av skyer. Orda mine er lik stjerner som aldri bleiknar. Det Seattle seier kan den store høvding Washington festa lit til, med same tryggleik som bleikandletbrørne våre kan stola på årstidsvekslingane.

Den kvite høvdingens son seier far hans sender oss helsingar av venskap og velvilje. Dette er snilt av han, for vi veit at han ikkje treng venskapen vår attende, då folket hans er talrikt. Dei er lik graset som dekkjer den endelause prærien, medan folka mine er få og liknar trea som bit seg fast på ei stormherja slette.

Den store, og eg trur òg gode, kvite høvdingen sender oss ord om at han vil kjøpa landområda våre, men han er viljug til å gje oss nok land att til å leva godt. Dette verkar i sanning raust, for den raude mannen har ikkje lenger rettar som han treng å respektera, og framlegget kan òg vera vist, for vi treng ikkje lenger eit stort land.

Det var ein gong då folket vårt dekte heile landet, lik bølgjene på eit forblåst hav dekkjer den skjellagde botnen. Men den tida er longo forbi, og storleiken til stammane er no meist gløymd. Eg vil ikkje sørgja over det altfor tidlege fallet vårt, ei heller klandra bleikandletbrørne mine for å framskunda det, for vi må òg kanskje bera ein del av skulden.

Når dei unge mennene våre hissar seg opp over ein tenkt eller verkeleg urett og skjemmer andleta sine med svartmåling, vert hjarta deira òg skjemde og svarte. Då er vondskapen deira nådelaus og utan grenser, og dei gamle maktar ikkje å stogga dei.

Men lat oss vona at fiendskapen mellom den raude mannen og bleikandletbrørne hans ikkje kjem attende. Vi ville ha alt å tapa og inkje å vinna.

Det er sant at våre unge og tapre ser på hemnen som søt, sjølv om han skulle kosta dei livet. Men gamle menn som vert att heime i stridstider, og gamle kvinner som har søner å mista, veit betre.

Den store far Washington, for eg gjeng ut frå at han no òg er faren vår som han er faren dykkar, no som George har flytta grensene sine nordover, den store og gode faren vår sender oss ord gjennom sonen sin, som utan tvil er ein stor høvding hjå folket sitt, om at han vil verna oss viss vi gjer som han vil. Dei motige soldatane hans vil vera ein strid vegg av styrke for oss, og dei storslegne krigsskipa hans vil fylla hamnene våre slik at dei gamle fiendane våre i nord, simsiamane og hydane, ikkje lenger vil skremma kvinnene og dei gamle mennene våre. Då vil han vera faren vår, og vi vil vera borna hans.

Men kan det nokon gong verta slik? Guden din elskar folket ditt og hatar mitt. Han femnar dei sterke armane sine elskande om den kvite mannen og leier han som ein far leier sin vesle son, men han har svikta dei raude borna sine. Han let folket ditt veksa seg sterkare for kvar dag, og snart vil dei fylla landet, medan folket mitt ebbar ut lik snøggt minkande tidevann, som aldri vil flø på nytt. Guden til den kvite mannen kan ikkje elska dei raude borna sine, elles ville han verna dei. Dei synast å vera farlause og fær ikkje hjelp av nokon. Korleis kan vi då verta brør? Korleis kan faren din verta faren vår og gje oss rikdom og vekkja draumar i oss om fornya storleik?

Guden din verkar partisk for oss. Han kom til den kvite mannen. Vi såg han aldri, høyrde ikkje ein gong røysten hans. Han gav den kvite mannen lóvar, men hadde ikkje ord for dei raude borna sine, som i milliontal fylte dette enorme kontinentet lik stjernene fyller kvelvingen. Nei, vi er to ulike raser og må for alltid vera det. Vi har lite felles. Oska frå forfedrane våre er heilag, og den siste kvileplassen deira er heilag grunn, medan de synast å vandra vekk frå gravstadene til fedrane dykkar utan å angra.

Trua dykkar vart skriven på steintavler med jarnfingeren til ein vreid gud, slik at de ikkje skulle gløyma ho. Den raude mannen kunne aldri hugsa eller gripa ho.

Trua vår er tradisjonane til forfedrane våre, draumen til dei gamle, gjevi dei av den store anden og andesynet til stammehøvdingane våre, og ho er skriven i hjarta hjå folket vårt.

Dei daude hjå dykk slutar å elska dykk og barndomsheimane deira med det same dei passerer grinda på gravplassen. Dei vandrar langt av garde bak stjernene, dei gløymast snøggt og kjem aldri attende. Våre daude gløymer aldri den vakre verda som gav dei livet. Dei elskar framleis dei buktande elvene, dei storslegne fjella og dei bortgøymde dalane. Og dei ber alltid i seg den mest inderlege lengsla og den mjukaste kjærleiken for dei einsame levande, og kjem ofte attende for å vitja og trøysta dei.

Dag og natt kan ikkje bu i lag. Den raude mannen har alltid flykta unna framrykkinga til den kvite mannen, lik den vekslande disen i fjellsida flyktar frå den brinnande morgonsola.

Like fullt, framlegget ditt verkar vera rimeleg, og eg trur folka mine vil akseptera det og trekkja seg attende til reservatet du byd dei. Vi vil bu frå kvarandre og i fred, for orda til den store kvite høvdingen synast å vera naturrøysten som talar til folket mitt ut or det tjukke mørkret som snøggt samlast kring dei, lik ei tett tåke som flyt innover frå sjøen ved midnatt.

Det har ikkje så mykje å seia kvar vi bur dei siste dagane våre. Dei er ikkje mange.

Indianarnatta lovar å verta mørk. Ingen ljosande stjerner sviv over horisonten. Vindar med traurige røyster styn i det fjerne. Ein dyster nemesis for rasen vår gjeng på stien til den raude mannen. Kvar han enn gjeng vil han høyra dei langsamt nærmande stega frå tømmerhoggaren og bu seg på å møta dommedag, lik det såra dådyret som høyrer stega til jegeren. Nokre få månar til, nokre få vintrar, og ikkje ein einaste av alle dei mektige hordane som ein gong fylte dette store landet, og som no streifar ikring i småflokkar gjennom denne enorme einsemda, vil vera attende til å gråta ved gravane til eit folk som ein gong var like mektig og vonfullt som ditt eiga.

Men kvifor skulle vi ergra oss? Kvifor skulle eg murra over lagnaden til folket mitt? Stammar er samansett av individ og er ikkje noko betre enn dei. Menn kjem og gjeng lik bølgjene på havet. Ei tåre, eit sørgjekvad, og dei er borte frå dei lengtande auga våre for alltid. Sjølv den kvite mannen, som gjekk og prata med guden sin, frende til frende, er ikkje fri frå den felles lagnaden. Vi er kanskje brør likevel. Vi lyt sjå.

Vi vil granska framlegget ditt, og vi vil seia frå til deg når vi har gjort oss opp ei meining. Men om vi skulle akseptera det, vil eg her og no gjera ein føresetnad: Vi skal ikkje nektast privilegiet å vitja gravane til forfedrane og frendane våre når vi måtte ynske det. Kvar ein del av dette landet er heilag for folket mitt. Kvar åsside, kvar dal, kvar slette og lund er heilaga som eit kjærleg minne eller ei trist hending for folket mitt.

Sjølv steinane som verkar som dei ligg der tagale i den steikande sola langsmed den stille stranda i høgtideleg prakt, dirrar av minne om gjengne hendingar knytte til lagnaden til folket mitt. Ja, til og med støvet under føtene dine reagerer kjærlegare på stega våre enn på dykkar, av di det er oska etter forfedrane våre. Dei berre føtene våre er medvitne om samhugen med bakken, for jorda er rik av livet til slektningane våre.

Dei svartmålte krigarane, dei kjærlege mødrene, dei godhjarta ungjintene og dei små borna som levde her i fryd, og som ingen no hugsar namna til, elskar framleis desse einsame stadene, og den djupe snøggleiken deira i kveldinga vert skuggefull med nærvera av dystre andar. Og når den siste raude mannen vel er svunni frå jorda og minnet hans hjå kvite menn er vorte ein myte, då skal desse strendene sverma med dei usynlege daude frå stammen min, og når borneborna dykkar trur seg einsame på markene, i butikken, på landevegen eller i stilla i skogane, vil dei ikkje vera aleine. På heile jorda er det ikkje ein einaste stad for einsemd. Om natta, når gatene i byane dykkar er stille og de trur dei er tomme, vil dei myldra av hordane som ein gong fylte og framleis elskar dette vakre landet. Den kvite mannen vil aldri vera aleine. Lat han vera rettskaffen og handla godhjarta med folket mitt, for dei daude er ikkje heilt utan makt.